Cukrzyca typu 2, a wpływ diety i stylu życia na ryzyko u kobiet
Duża nadwaga i otyłość wiąże się z zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, a niewielka aktywność fizyczna dodatkowo zwiększa to zagrożenie.
Czynnikami ryzyka są: spożywanie pokarmów ubogich w błonnik i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, bogate natomiast w kalorie i nasycone kwasy tłuszczowe oraz palenie tytoniu Natomiast picie niewielkich ilości czerwonego wytrawnego wina zapobiega rozwojowi cukrzycy. W badaniu wpływ każdego z czynników dietetycznych i stylu życia na ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 wcześniej oceniano oddzielnie.
Badanie miało na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie Jaki jest łączny wpływ różnych czynników dietetycznych i stylu życia na ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u kobiet w średnim wieku?
Badanie przeprowadzono na 84941 pielęgniarkach w wieku 30-55 lat bez cukrzycy, nowotworu złośliwego i choroby sercowo-naczyniowej. Wszystkie kobiety biorące udział w badaniu co 2 lata wypełniały kwestionariusz, w którym odpowiadały m.in. na blisko 120 pytań dotyczących stylu życia i diety. Czas obserwacji wynosił 16 lat.
W okresie obserwacji cukrzycę typu 2 rozpoznano u 3300 z nich. Po uwzględnieniu wieku, występowania cukrzycy w rodzinie i stosowania hormonalnej terapii zastępczej, najważniejszym niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy był wskaźnik masy ciała (BMI).
BMI
W porównaniu z kobietami, u których BMI wynosił <23 , ryzyko względne rozwoju cukrzycy znamiennie wzrastało wraz ze wzrostem BMI i wynosiło:
- u kobiet z BMI 23,0-24,9 kg/m – wzrost o 2,67%
- u kobiet z BMI 25,0-29,9 kg/m – wzrost o 7,59%
- u kobiet z BMI 30,0-34,9 kg/m – wzrost o 20,1%
- u kobiet z BMI >=35 kg/m – wzrost o 38,8%
Wysiłek fizyczny (sport, bieganie, szybki spacer, uprawianie ogrodu, cięższe prace domowe oraz inny wysiłek „wystarczający, aby się spocić”) przez co najmniej 4 godziny tygodniowo niewiele, ale zauważalnie (17-29%), zmniejszył ryzyko rozwoju cukrzycy, także po uwzględnieniu poprawki na BMI.
Kobiety spożywające najwięcej pokarmów zawierających błonnik i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, a najmniej kalorii i nasyconych kwasów tłuszczowych trans, miały znacznie mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w porównaniu z kobietami stosującymi odmienną dietę nawet o 51%
Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 wśród kobiet palących tytoń aktualnie, a także wśród kobiet palących w przeszłości, było o 15-34% większe niż u kobiet, które nigdy nie paliły tytoniu.
W porównaniu z całkowitą abstynencją od alkoholu, picie 5,0-10,0 g czystego alkoholu dziennie (ok. 1 napoju alkoholowego najlepiej czerwonego wytrawnego wina) wiązało się ze znamiennym zmniejszeniem ryzyka rozwoju cukrzycy o 44%. Picie alkoholu w większych ilościach nie zwiększało zaobserwowanej korzyści.
Zapobieganie
Wśród kobiet z grupy najmniejszego ryzyka (BMI <25 ), prawidłowa dieta, min. 30 minut aktywności fizycznej dziennie, niepalenie tytoniu i spożywanie 5-10g alkoholu dziennie), w porównaniu z pozostałymi kobietami, względne ryzyko rozwoju cukrzycy wynosiło 0,09 czyli odpowiada to teoretycznej możliwości uniknięcia 91 nowych przypadków cukrzycy, jeśli wszystkie kobiety byłyby w tej grupie ryzyka. Zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy związane z dietą i stylem życia było podobne u kobiet z dodatnim i ujemnym wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy.
Prawidłowa dieta i wysiłek fizyczny przez co najmniej 30 minut każdego dnia zmniejszyły ryzyko rozwoju cukrzycy zarówno u kobiet z nadwagą o 27%, jak i u kobiet otyłych o 26%.
Jednoczesne niepalenie tytoniu i picie 5-10 g alkoholu dziennie dodatkowo zmniejszało to ryzyko u kobiet z nadwagą o 56%.
Odpowiednia dieta, mniejsza masa ciała i „zdrowy” styl życia wiązały się ze znacznym zmniejszeniem ryzyka rozwoju cukrzycy u kobiet w średnim wieku. Wg badaczy, większości nowych przypadków cukrzycy typu 2 można zapobiec dzięki zmianie stylu życia.
Pokrewne tematy:
