Cząber ogrodowy
Cząber ogrodowy to znana w Polsce roślina przyprawowa i lecznicza, ale także roślina ozdobna.
Zwana jest także zielem fasolowym lub dzięcieliną. Osiąga wysokość do 40 cm z drobnymi listkami (przypominającymi rozmaryn), lancetowatymi i bezogonkowymi o charakterystycznym korzennym zapachu.
Działanie i zastosowanie
Cząber znano i stosowano jako roślinę przyprawową i leczniczą w czasach starożytnych w Grecji i w Rzymie. Został wprowadzony do środkowej Europy we wczesnym średniowieczu przez benedyktynów. Jego właściwości przyprawowe i lecznicze wymieniali m.in. św. Hildegarda i Bock.
Był ceniony jako roślina lecznicza i przyprawowa przez współczesnych znawców ziół. Posiada cenne walory zapachowe i smakowe. Ponadto wykazuje działanie tonizujące (wzmacniające), pobudza wydzielanie soku żołądkowego, zwiększa apetyt, ułatwia trawienie, likwiduje wzdęcia i niestrawność. Działa uspokajająco i wzmacniająco na układ nerwowy. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji i działa przeciwbakteryjnie. Cząber jest polecany do stosowania w przypadku braku apetytu, w niestrawności, w dolegliwościach przewodu pokarmowego, w bólach brzucha, w biegunkach i w nerwicy żołądka. W lecznictwie jest składnikiem mieszanek ziołowych pobudzających wydzielanie soków żołądkowych i przeciwdziałających nadmiernej fermentacji w jelitach. Zewnętrznie jest stosowany w formie okładów na wrzody, czyraki, krosty i stłuczenia oraz do kąpieli małych dzieci przy stanach zapalnych skóry. Częściej niż w lecznictwie ziele cząbru jest używane jako przyprawa. Bo rzeczywiście jako przyprawa jest wprost niezastąpiony. Zwykle używa się świeżego lub suszonego ziela do przyprawiania warzyw strączkowych, jak fasola, groch, ale też do kapusty białej i czerwonej. Zaleca się łączenie cząbru z tymiankiem. Ponadto cząbru używa się do ogórków i potraw z pomidorów. Jest nieodzowną przyprawą do mięs o niewyraźnym smaku, jak drób i cielęcina. Używa się go do przyprawiania potraw grzybowych. Po dodaniu cząbru potraw nie powinno się gotować.